Het bepalen van overdrukken in de ondergrond
Larbi Yaakoubi
Plaats van afstuderen:
Shell Research Laboratory
Volmerlaan 8
2280 AB Rijswijk
start van afstuderen: januari 2000
In juni 2000 is de scriptie verschenen.
De afstudeeropdracht is in oktober 2000 afgerond met het schrijven van het
afstudeerverslag.
Korte omschrijving van de afstudeeropdracht:
Bij het vinden en winnen van olie en gas is het belangrijk om een goede
voorspelling te hebben van de vloeistofdruk in de ondergrond. Indien de
vloeistofdruk hoger is dan de hydrostatische druk spreekt men van
overdruk. Een te hoge overdruk kan bepalend zijn of er olie of gas
aanwezig is in de bodem. Er is al veel onderzoek gedaan aan dit
probleem.
Als resultaat hiervan is er software beschikbaar om de overdrukken te
benaderen. Bij dit benaderen moet een oplossing bepaald worden van een
groot stelsel lineaire vergelijkingen. Deze oplossing wordt berekend met
een iteratieve methode.
De verschillende aardlagen (zand, leisteen etc) vertonen grote
verschillen
in hun fysische eigenschappen. Bijvoorbeeld de verhouding tussen de
permeabiliteiten is in de orde van 10^8. Een gevolg hiervan is dat het
stelsel slecht geconditioneerd is. Hierdoor convergeert de iteratieve
methode traag.
Onlangs is de iteratieve methode versneld door projectie vectoren te
gebruiken. De motivatie voor deze vectoren is afkomstig uit de fysica.
In het afstudeerwerk is verder onderzoek nodig om deze aanpak uit te
breiden naar algemenere problemen en te begrijpen waarom de aangepaste
methode zo succesvol is.
Contact informatie:
Kees
Vuik
Terug naar de
home page
of de
afstudeerpagina van Kees Vuik
Laatst aangepast op 23-02-2001 door Kees Vuik